I nadchodzą długo oczekiwane wakacje. W tym roku inne, podobnie jak inny był drugi semestr kończącego się roku szkolnego. Nie będzie końcowych wywiadówek. Nawet nie wiem, czy wszyscy dostaniemy papierowe świadectwa naszych dzieci. Czy w związku z innym zakończeniem roku szkolnego masz ochotę na jeszcze jeden, ostatni szkolny eksperyment przed wakacjami?
Donald Clifton, twórca StrengthsFinder, kwestionariusza określającego ludzkie talenty, sprawdził w połowie XX wieku wśród rodziców amerykańskich, jakim ocenom poświęcają najwięcej swojej uwagi i czasu. Pewnie się domyślasz, że podobnie jak w Polsce, rodzice amerykańscy także skupiają się częściej na słabościach niż Mocnych Stronach swoich dzieci. Lekceważąc najlepsze noty, pozbawiamy dziecka możliwości opowiedzenia o swoim sukcesie i o wrodzonych talentach w akcji.
Kilka lat temu postanowiliśmy z mężem, że zapytamy jedno z naszych dzieci tylko o najlepsze oceny. Nie było ich wiele. Trzy piątki – z wychowania fizycznego, muzyki i matematyki. Usłyszeliśmy trzy historie, o których nie mieliśmy pojęcia, że w ogóle się wydarzyły w ciągu owego roku szkolnego. Słuchając ich poznaliśmy nasze dziecko z innej perspektywy, która na pewno umknęłaby nam, gdybyśmy rozmawiali o trójce z języka polskiego. Zaskoczyła nas też reakcja dziecka. Tak bardzo nie było gotowe na opowieści tylko o sukcesach, że wręcz było rozczarowane brakiem naszego zainteresowania jedyną trójką.
Chcę cię zaprosić do nietypowej reakcji na wyniki całorocznej pracy twojego dziecka. Wiele się mówi o tym, że oceny nie motywują. Nagrody i kary – nie działają. Ale przychodzi w końcu taki dzień, że nasze pociechy przynoszą nam świadectwo, które jest jakiegoś rodzaju podsumowaniem całorocznej pracy. Co w takim razie możemy jako rodzice zrobić? Wykorzystajmy okazję do wzmocnienia naszych dzieci! Możemy skupić się na ich Mocnych Stronach i po prostu przemilczeć słabości. Słyszą o nich dużo, może już wystarczy?
Oto kilka propozycji różnych podejść do zakończenia roku szkolnego. Potraktuj je jak inspirację, a nie instrukcję.
- Zanim cokolwiek powiesz, poproś, by dziecko samo opowiedziało, o tym, co było najpiękniejsze i najlepsze w jego oczach w ciągu tego roku szkolnego. Nie przerywaj, raczej dopytuj o znaczenie słów, nawet jeśli dobrze już znasz te historie. Pozwól dziecku przeżyć je jeszcze raz i przypomnieć sobie towarzyszące im emocje.
- Dziecko potrzebuje zobaczyć w twoich oczach, że jest ważne. Ono jest ważne, nie wyniki. Przypomnij sobie co ty chciałeś zobaczyć na twarzy swoich rodziców, gdy wracałeś ze świadectwem do domu? Gdyby wtedy było idealnie, to jakby to wyglądało? Co z tego obrazu chcesz przenieść do rozmowy ze swoim dzieckiem?
- Oceny bywają miernikiem włożonego wysiłku, choć wcale nie muszą. Czy wiesz, na które oceny twoje dziecko solidnie zapracowało? Co możesz zrobić, żeby docenić ten wysiłek? Jakie cechy charakteru podziwiasz w swoim dziecku? Potrafisz mu to powiedzieć?
- Które przedmioty w tym roku byłe lekkie, łatwe i przyjemne? Kiedy ostatni raz o nich rozmawiałeś z dzieckiem? Prawdopodobnie to są jego naturalne talenty, w jaki sposób zamierzacie je rozwijać w najbliższym czasie?
- Gdzie zauważyłeś największy postęp u twojego dziecka? W której przestrzeni – edukacyjnej, emocjonalnej, społecznej – to był przełomowy rok w jego życiu? Jak zamierzacie celebrować ten przełom?
- Do czego nie musiałeś motywować swojego dziecka? Co robiło z radością i przyjemnością? Także po zajęciach szkolnych? Umiesz to zauważyć i docenić?
- Co głównie robiło po zajęciach szkolnych? Kiedy ostatni raz o tym rozmawialiście? Czy twoje dziecko miało okazję pochwalić się osiągnieciami w swoich grach komputerowych albo na boisku?
- Przypomnij sobie swoje dziecko sprzed roku i zobacz, jak wiele się zmieniło przez ten rok. W cichości serca zrób podsumowanie swojego ostatniego roku życia. Doceń siebie, byłeś dzielnym rodzicem, który przez cały rok wspierał rozwój swojego potomka. A gdyby nie było na świecie ocen, co byś zauważył w pierwszej kolejności po upływie tego roku?
- Jakkolwiek nie zakończy się ten rok, spójrz na ten czas z perspektywy całego waszego przyszłego życia. Jak ma wyglądać ta rozmowa, żeby za 10 lat wciąż miała dla was znaczenie?
A może po prostu odłóżcie podsumowanie osiągnięć na później i celebrujcie pierwszy dzień wakacji z radością, miłością i spontanicznością. To dopiero będzie zaskakująca dla waszych dzieci akcja.
